Variantie

Voordat ik begin een bericht aan de lezer. Dit artikel gaat weliswaar over variantie maar is geen breed uitwaaierende verhandeling over statistiek, formules, berekeningen et cetera. Aan de andere kant: hoe ik het ook wend of keer, variantie is wel een uit de statistiek afkomstig begrip. Het is namelijk een maat voor spreiding van een serie waardes, waarbij we meten in hoeverre waardes onderling verschillen.

Wat is variantie?

Je leest dit artikel waarschijnlijk omdat je geïnteresseerd bent in ‘iets met Lean Six Sigma’. Zoals je misschien al weet is Lean Six Sigma een samenvoeging van Lean en Six Sigma. Lean gaat over waarde creëren door slimmer te werken, logisch na te denken, dingen te visualiseren. Six Sigma gaat over het terugdringen van variatie en maakt nogal eens gebruik van het adagium ‘meten is weten’. Bij het meten van de procesprestatie en de zoektocht naar de grondoorzaken van het probleem kan statistiek toegepast worden. En zo, via een korte omweg, komen we weer uit bij het begrip variantie.

Wat Lean en Six Sigma (en natuurlijk ook Lean Six Sigma) met elkaar gemeen hebben, is dat het methodes (puristen noemen het ook filosofieën) zijn om processen te verbeteren. Elke verbetering begint bij het constateren van een probleem, vervolgens wordt gekeken hoe groot het probleem is. En dat doen we (bijna altijd) door te meten. Met de meting stellen we de procesprestatie vast en kunnen we beoordelen hoe groot het probleem nu echt is.

Bij het bepalen van de procesprestatie kijken we onder andere naar de spreiding. Variantie is, zoals ik al schreef, een maat voor spreiding. Net zo goed als bijvoorbeeld standaarddeviatie (de gemiddelde afstand tot het gemiddelde), range of bereik en kwartielen dat zijn. Variantie bereken je door alle afstanden tot het gemiddelde te kwadrateren. Hm, dit begint op een formule te lijken. Laat ik daarom het verschil tussen gemiddelde en spreiding duiden met een voorbeeld.

Voorbeeld

Ik ben de verjaardag van mijn neefje van tien weer eens vergeten. Morgen wordt hij elf en ik heb nog geen cadeau. Niet naar zijn verjaardag gaan, is geen optie. Ik ben zijn favoriete oom en dat houd ik graag zo. Goede raad is duur. Ik app mijn zus en vraag of zij cadeautips heeft. Zij kent haar pappenheimers en stuurt meteen een link naar lob.com mee terug. Ik bestel een rode brandweerauto en reken af. De website belooft me dat het cadeau de volgende dag geleverd wordt.

Maar, je raadt het misschien al, de volgende dag heb ik nog niks. En ik word toch echt verwacht zo, mijn neefje gaat over twee uur elf kaarsen op een grote slagroomtaart uitblazen. Ten einde raad bel ik met de klantenservice van lob.com.

“U heeft het pakket nog niet ontvangen? Wat raar. Oh wacht, ik zie dat u het pas gister besteld heeft.”

“Op jullie website beloven jullie de volgende dag te leveren.”

“Gemiddeld genomen duurt het ook een dag meneer.”

“Maar?”

“Soms zijn we sneller, soms langzamer. Bij u is helaas dat laatste het geval. Evenzogoed doen we er gemiddeld genomen dan nog steeds een dag over.”

Gemiddelde & Variantie

Dat ‘soms sneller, soms langzamer’ gaat natuurlijk over spreiding, variantie zo je wilt. Je zou betrouwbaarheid een synoniem kunnen noemen van spreiding en daarmee dus ook van variantie. Als je de helft van je klanten binnen een halve dag helpt en de andere helft binnen anderhalve dag, ervan uitgaande dat de klantwens een dag is, voldoe je gemiddeld genomen aan de klantwens maar is toch de helft van je klanten ontevreden vanwege de spreiding of variantie.

Hoe het afliep met mijn neefje? Ik voelde de bui al hangen en had ook bij nozama.com een rode brandweerauto besteld, vooral omdat zij garandeerden alles binnen 0.8 en 0,9 werkdag te leveren. Hun lage variantie zorgde voor twee brede grijnzen: die van mijn neefje was van blijdschap, die van mij van opluchting.

Wil je meer weten over variantie en de toepassing ervan binnen Lean Six Sigma? We vertellen je graag in welke van onze trainingen we hierover de diepte in gaan. Je kunt contact met ons opnemen via info@leansixsigmagroep.nl of 088 53 26 700.