Een kata verwijst meestal naar fundamentele bewegingen in Japanse vechtsporten, maar kan verwijzen naar elke basisvorm, routine of gedragspatroon. Herkenbare gedragspatronen en duidelijke verwachtingen maken het gemakkelijk om afwijkingen (problemen) te herkennen en dienen ook als basis voor verbetering, het stellen en bereiken van hogere normen. De letterlijke vertaling vanuit het Japans is ‘manier van dingen doen’. Kata is onder te verdelen in de verbeter-Kata en de Coaching-Kata. Deze twee routines maken het mogelijk continue verbeteringen door te voeren.
Rother beschreef in zijn boek een tweetal Kata’s of routines die continu verbeteren mogelijk maken. De verbeter Kata om processen continu te verbeteren en de coaching Kata om te leren verbeteren.
De verbeter Kata (onderdeel van de Green Belt training)
De verbeter Kata is een systematische routine om verbeteren te verankeren in de cultuur. Het is een vaardigheid, een manier van denken en doen, welke wordt aangeleerd door elke dag een beetje te oefenen. De Verbeter Kata bestaat uit 4 stappen:
De coaching Kata (onderdeel Black Belt training)
De coaching Kata is een techniek die gebruikt wordt om de verbeter Kata te onderwijzen. De coaching cycli zijn een routine voor dagelijks management. De coaching Kata bestaat uit 5 vragen:
Tijdens de training oefenen we veelvuldig met de Coaching Kata om verbeteren écht tot een routine te maken zodat het een gewoonte wordt en onderdeel van het gewone werk. Belangrijkste onderscheid is dat de Verbeter Kata zich richt op het proces dat men wil verbeteren en de Coaching Kata zich richt op de coach van het proces (coach-the-coach principe).
In een typisch Lean Six Sigma traject doorlopen we de DMAIC-cyclus. Tijdens een dergelijk traject gebeuren er van allerlei dingen, niet alleen “boven water” maar juist ook “onder water”. Hiermee bedoelen we de zachte, veranderkundige kant. Per DMAIC-fase onderkennen wij ook de fasering van de Verbeter Kata en hebben deze als volgt aan elkaar gekoppeld.
De Define fase begint met een globale probleem stelling. Deze wordt verhelderd door de klantvraag te onderzoeken en de zogenaamde Voice of the Customer of Voice of the Business (VOC/VOB). Koppeling aan de visie van de organisatie is belangrijk om de juiste projecten te selecteren. De overkoepelende vraag hierbij is: wat is de richting waarop we verbeteren?
De Measure fase meet het huidige probleem. In de Analyse fase komen de oorzaken boven water van het probleem en worden deze vaak gevat in een VSM (Value Stream Map). De overkoepelende vraag hierbij is: wat is de huidige situatie?
In de Analyse fase wordt de toekomstige situatie vastgelegd in de Future State en vervolgens wordt hier een implementatieplan voor gemaakt. De overkoepelende vraag hierbij is: wat is de toekomstige situatie?
In de Improve fase wordt de implementatie doorgevoerd. In de Control fase wordt deze geborgd en wordt gekeken hoe de volgende stap makkelijker te maken. De overkoepelende vraag hierbij is: verbeteren naar de toekomstige situatie?