Operationele Definitie
Een operationele definitie zorgt ervoor dat iedereen in een team op dezelfde manier meet, waardoor data betrouwbaar en consistent blijft. Leer je hoe je een heldere meetdefinitie opstelt en veelvoorkomende valkuilen voorkomt.

De Basis van een Betrouwbare Nulmeting
Stap 1: Definieer de Y en de meeteenheid
Voordat je een meting kunt uitvoeren, moet je precies weten wat je meet. Het draait hierbij om de Y, oftewel de uitkomstvariabele die je wilt verbeteren. De Y wordt bepaald door klantwensen, vaak vastgelegd in een CTQ (Critical to Quality Boom).
Maar wat betekent dat concreet? Neem bijvoorbeeld een klant die een hypotheek aanvraagt. Die klant verwacht binnen een bepaalde tijd een offerte. De Y zou hier de doorlooptijd van de aanvraag kunnen zijn.
Wat meet je precies?
De Y kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de focus van je project. Denk aan:
- Tijdigheid– Hoe lang duurt het proces? (doorlooptijd, snelheid)
- Kwaliteit– Hoe goed is het resultaat? (dikte, kleur, juistheid)
- Kosten– Hoeveel middelen worden gebruikt? (materiaalverbruik, slijtage)
Een valkuil bij meten is dat begrippen als ‘snel’, ‘correct’ of ‘binnen budget’ subjectief zijn. Wat voor de één snel is, kan voor een ander te traag zijn. Daarom moet je de meting objectief en meetbaar definiëren.
Stap 2: Stel de operationele definitie op
Nu we weten wat we meten, moeten we bepalen hoe we meten. Dit doen we door een eenduidige beschrijving te maken, waarin we vastleggen:
- Wat we als eenheid meten
- Wanneer iets goed of fout is (defectdefinitie)
- Welke specificatiegrenzen gelden (USL/LSL)
- Hoe vaak een meetmogelijkheid zich voordoet
- Hoe en met welke middelen er wordt gemeten
Dit leggen we vast in een tabel: