Belbin teamrollen

Categorisering Belbin teamrollen

De rollen die hij in zijn onderzoek beschreef zijn daarbij niet zozeer aan te leren. Het zijn rollen die de deelnemers van nature in zich hadden en zich manifesteerden op het moment dat een team ging samenwerken. Als een bepaalde rol oververtegenwoordigd is in een team, dan kan dat een negatief effect hebben op het presteren van het team als geheel. Omgekeerd gaat dit ook op. Niet aanwezige rollen hebben een negatief effect op de prestaties van een team.

De Belbin teamrollen zijn te verdelen in 3 categorieën, te weten:

• Actiegerichte rollen, dit zijn vormer, zorgdrager en bedrijfsman
• Relatiegerichte rollen, dit zijn voorzitter, groepswerker en brononderzoeker
• Inhoud gerichte rollen, dit zijn specialist, monitor en plant

Wat zijn de 9 rollen van Belbin?

Hierbij een korte omschrijving per Belbin teamrol:

Vormer – de vormer is gericht op actie en wil met het team vooruit en stappen zetten. De vormer praat veel in de “ik” vorm, zet druk op de juiste plekken en werkt aan het wegnemen van weerstanden.

Bedrijfsman – de bedrijfsman is een doener die vooral gestructureerd aan de slag wil gaan. Deze persoon zet plannen om in praktische taken. Structuur en discipline zijn belangrijk.

Zorgdrager – de zorgdrager is een actiegerichte rol die zich erop richt om acties ook echt af te maken. Deze persoon zet de puntjes op de i. Het is iemand die daarbij de risico’s op het pad ziet en hier consciëntieus mee bezig is.

Voorzitter – de voorzitter is een relatiegerichte rol. Het is de natuurlijke coördinator van het team. De voorzitter is niet noodzakelijk van de inhoud, creatief of een aanpakker. Het is vooral iemand die de juiste persoon op de juiste plek wil krijgen om het resultaat te behalen.

Groepswerker – de groepswerker is een relatiegerichte reactieve rol die sterk vanuit gevoel werkt. Het is de meest sensitieve rol en een persoon die streeft naar harmonie binnen het team. De groepswerker is de smeerolie van het team.

Brononderzoeker – de brononderzoeker is een relatiegerichte reactieve rol. Het is een netwerker die het vizier vooral naar buiten gericht heeft. Het is de persoon die met nonchalance weet hoe de hazen in de organisatie lopen en weet hoe hiertussen te manoeuvreren.

Plant – de plant is de creatieve denker in een groep. Het is een vrije geest die kan fantaseren over mogelijke oplossingen. De term plant komt van het idee dat als deze persoon in een willekeurig team geplant wordt er direct ideeën gegenereerd worden. De plant is vaak wat introvert en voortdurend op zoek naar inspiratie.

Monitor – de monitor is een analytisch denker. Deze persoon is bedachtzaam, kritisch en behoudt overzicht. De monitor is van nature nieuwsgierig en denkt in structuren en processen.

Specialist – de specialist is een solist, een eenling en niet noodzakelijk een teamspeler. Het is een toegewijde inhoudelijke persoon die diep in de inhoud kan gaan. De kracht van de specialist is die diepgang en expertise.

Gebalanceerde teams

Iedereen heeft 1 of een aantal voorkeursrollen. Als een team een tijdje samenwerkt komen die voorkeuren bovenwater en gaan zich manifesteren in de wijze van samenwerken, de creativiteit of bijvoorbeeld in het resultaat. Zo komen er uit een team met veel planten prachtige vergezichten, maar weinig actie. Een team met een aantal voorzitters kan leuk vergaderen, maar zal weinig resultaat genereren. En een team zonder zorgdrager loopt het risico dat het resultaat niet of onvoldoende wordt gedocumenteerd. Het onderzoek van Belbin toont daarbij aan dat de beste prestaties zich voordoen bij gebalanceerde teams.

Wat is mijn Belbin team-rol?

Er zijn een verschillende testen die gemaakt kunnen worden om vast te stellen wat de eigen teamrol is. De officiële Belbintest is daarbij de meest uitgebreide variant met onder andere controlevragen en een mogelijkheid tot 360 graden feedback. Aan deze test zijn kosten verbonden. Alternatief zijn er een aantal kortere Belbintesten die gratis op internet te vinden zijn. Ze zijn veelal gratis en geven ook inzicht in teamrollen. Het kan goed zijn om een dergelijke test met het team in te vullen en vast te stellen welke rollen wel ingevuld zijn en waar mogelijk rollen worden gemist.